مقدمه
لجستیک خرده فروشی چیست؟
لجستیک در خرده فروشی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای به طور خاص، به فرآیند مدیریت جریان کالا بین تامین کننده و مصرف کننده اطلاق می‌شود و از تولید محصول تا امور مربوط به حمل، نقل و انتقال کالا به انبار، فروشگاه و رساندن آن به دست مصرف کننده را شامل می‌شود. خرده فروشان بزرگ طیف گسترده‌ای از محصولات را ارائه می‌کنند، یعنی این دسته از خرده فروشان به یک رویکرد سیستماتیک پیشرفته نیاز دارند تا اطمینان حاصل کنند که فروشگاه می‌تواند بهترین گزینه‌های تحویل کالا و پایین‌ترین قیمت را به مشتریان خود ارائه دهد. از دیدگاه خریداران نیز، لجستیک زمانی به درستی عمل می‌کند که محصول مورد نظر مشتری را، در مکان و زمان مناسب و متناسب با نیازهایش محیا کند. پس فرایندهای لجستیک صنایع خرده فروشی باید به گونه‌ای بهینه‌سازی شوند که هم برای فروشنده‌ها و هم برای مصرف کنندگان مناسب باشد، یعنی تاخیر در تحویل کالا به مشتری باید به حداقل میزان خود برسد تا رابطه مشتری با فروشگاه تحکیم و تمایل به تکرار خرید در او ایجاد شود. در تحقق این امر به نیروی انسانی (از کارگران انبار تا نقش‌های مدیریتی سطح بالا، مانند مدیر تدارکات و ...) و فناوری‌های مربوط به زنجیره تامین نیاز است.
موفقیت یک فروشنده تا حد زیادی به رابطه او با مشتریانش، ایجاد وفاداری به برند و تعدد سفارشات دریافتی‌اش بستگی دارد و عدم رعایت مشتری مداری و برآورده نشدن انتظارات مصرف کننده، مشکلاتی را برای او در بر خواهد داشت. بنابراین مهم است که یک خرده فروش روندها را به خوبی شناسایی کند و با کمک مدیری مناسب موجودی، دست به انتخاب بهترین استراتزی برای تضمین پاسخگویی مناسب به تقاضای مشتریانش بزند.
تاثیر ویروس کرونا بر سیستم لجستیک فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده فروشی‌ها
نحوه اداره و پیاده‌سازی سیستم لجستیکی در این صنعت، در نتیجه همه گیری کرونا تغییرات قابل توجهی را متحمل شده است. صاحبان مشاغل در طول سال‌های همه گیری ویروس کرونا با چالش‌هایی مانند نوسانا عرضه و تقاضا، تاخیر در دریافت کالاها، قرنطینه، تغییر سیاست‌های تجاری و تغییر رفتار خرید مصرف کننده مواجه شدند. در این شرایط نیاز به ایجاد انعطاف‌پذیری در زنجیره تامین بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. اگر کل گردش بازار خرده فروشی کشور را رقمی حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار میلیارد تومان بدانیم، از این رقم حدود ۸ تا ۱۰ درصد بازار خرده فروشی را فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بر می‌گیرد. در عین حال پیش‌بینی می‌شود به دلیل گسترش خرید آنلاین و تکنولوژی این رقم همچنان رو به افزایش خواهد بود. امروزه یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای کسب و کارهای آنلاین مدیریت افزایش حجم سفارشات است.
با پیشروی هرچه بیشتر صنعت خرده فروشی به سمت فروش آنلاین نیز در کنار فروشگاه‌های زنجیره‌ای حضوری، نیاز به یکپارچه سازی فرآیندهای لجستیکی سازمان‌ها بیش از پیش نمود می‌کند. سیستم لجیستیک خرده فروشی‌ها امروزه علاوه بر کنترل موجودی کالاهای موجود در فروشگاه‌ها و پر نگه داشتن قفسه‌های آنها، وظیفه دارند تا کلاهایی که مشتریان به صورت آنلاین خریداری کرده‌اند را در کمترین زمان ممکن، با یک قیمت مناسب و یک وضعیت قابل قبول و بدون ارتکاب اشتباه به دست آنها برسانند.
رشد مستمر خرید آنلاین اهمیت لجستیک را بسیار بیشتر می‌کند، به خصوص که خرید به طور فزاینده‌ای برای مشتریان از طریق تلفن‌های همراهشان در هر زمان قابل دسترس است. فروشندگان باید بدانند که:
- مشتریانشان چه کسانی هستند؟
- کجا هستند؟
- عادات خریدشان به چه صورت است؟
- صنعت خرده فروشی به چه صورت از لجستیک سود می برد؟
بدیهی است که لجستیک برای صنعت خرده فروشی امری حیاتی است. در خلاء وجود لجستیک، فروشگاه‌ها به بن بست می‌رسند. در این وضعیت هیچ محصولی به دست مغازه دارها و مشتریان نمی‌رسد و همه دست خالی خواهند ماند.
با توجه به افزایش تعداد و میزان پراکندگی مشتریان در سراسر ایران و نیز گسترش فروش آنلاین در کشور، لجستیک هیچگاه به این اندازه اهمیت نداشته است. کسب وکارهای خرده فروش باید یک سیستم زنجیره تامین بهره ور برای خود محیا کنند، امکانات حمل و نقل کامل و سیستم یکپارچه‌ای داشته باشند و از تحویل کالا به دست مشتری با حداکثر سرعت ممکن اطمینان حاصل کنند. تنها با مدیریت موثر لجستیک و زنجیره تامین، یک کسب و کار خرده فروشی می‌تواند در فروش حضوری و آنلاین به رشد خود ادامه دهد.
افزایش تنوع محصولات در فروشگاه‌ها، خرده فروشان را مجبور به پیروی از یک سیستم لجستیکی کارامد می‌کند. چنین سیستمی ویژگی‌های زیر را دارا است:
- این سیستم باید بتواند به خوبی از پس انتقال و حمل کالاها از تولیدکنندگان یا واسطه‌ها به انبار و از آنجا به فروشگاه‌ها، تا زمان فروش کالا و تحویل آن به دست مشتری بر بیاید و باید بتواند نیازهای مشتریان را به خوبی برآورده کند. برای این منظور باید یک برنامه ریزی جامع در رابطه با جریان حرکت کالاها از نقطه مبدا تا نقطه تحویل کالا پیاده‌سازی شود.
- سیستم‌های لجستیک باید بتوانند سفارش‌ها را با روشی مقرون به صرفه به دست مشتری برساند و حداکثر سود ممکن را عاید یک سازمان کنند. هرچه هزینه‌های لجستیک سازمان بهتر مدیریت شود، تحقق قیمت گذاری حداقلی بر روی محصولات به منظور کسب رضایت مشتری که از مهمترین اهداف هر سازمانی به خصوص فروشگاه های زنجیره‌ای است، میسر می‌شود.
- سیستم لجستیک باید بتواند روابط متقابل بین عناصر انبارداری، حمل و نقل، موجودی و مدیریت یک سازمان را به گونه‌ای موثر هماهنگ کند.
- سیستم لجستیک یک خرده فروشی در تلاش است که برای مشتریان ارزش آفرینی کند. به این منظور، هزینه صرف شده در زنجیره تامین تا حد زیادی مستقیما توسط خود خرده فروش کنترل می‌شود. او باید با توجه به حجم فروش، یک مرکز توزیع مرکزی یا منطقه‌ی ایجاد کند. تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری‌های عمده‌ای که در رابطه با دارایی‌ها و تجهیزات سازمان صورت می‌گیرند نیز باید توسط خود آن خرده فروش اخذ شوند.
پس به طور خلاصه، لجستیک در صنعت خرده فروشی هر گونه فعالیت در رابطه با جابه جایی فیزیکی کالاها، انبار کردن آنها، تامین و تدارکات کالا در مقادیر مورد نیاز و متناسب با تقاضای مصرف کنندگان، و مدیریت و اداره سیستم پخش و توزیع سازمان را بر عهده می‌گیرد.
بحث و نتیجه‌گیری
لجستیک در صنعت خرده فروشی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای یک نقش بسیار حیاتی را ایفا می‌کند. این فرآیند مدیریت جریان کالا از تامین‌کننده تا مصرف‌کننده را شامل می‌شود و در برگیرنده تمام مراحل از تولید محصول تا حمل و نقل، ذخیره‌سازی در انبار، نمایش در فروشگاه و تحویل به مشتری می‌باشد. با توجه به گستردگی محصولات ارائه شده توسط فروشگاه‌های زنجیره‌ای، لجستیک در این صنعت به یک رویکرد سیستماتیک پیشرفته نیاز دارد تا تضمین شود که بهترین گزینه‌های تحویل کالا و پایین‌ترین قیمت به مشتریان ارائه شود.
از دیدگاه خریداران، لجستیک به درستی عمل می‌کند زمانی که محصول مورد نظر مشتری به مکان و زمان مناسب و متناسب با نیازهایش تحویل داده شود. بنابراین، بهینه‌سازی فرآیندهای لجستیک در صنایع خرده فروشی برای فروشندگان و مصرف‌کنندگان بسیار حیاتی است، به طوریکه تاخیر در تحویل کالا به حداقل رسانده شود و رابطه مشتری با فروشگاه تقویت شده و تمایل به تکرار خرید ایجاد شود.
از نظر اقتصادی، موفقیت یک فروشنده به حد زیادی به رابطه با مشتریان، ایجاد وفاداری به برند و تعداد سفارشات دریافتی‌اش وابسته است. عدم رعایت مشتری مداری و برآورده نشدن انتظارات مصرف‌کننده، ممکن است مشکلاتی را برای او ایجاد کند. بنابراین، مدیریت لجستیک به عنوان یک ابزار اساسی برای حل چالش‌های متعدد در صنعت خرده فروشی ضروری است. این شامل بهینه‌سازی زنجیره تامین، مدیریت انبار و انتقال سریع و دقیق کالا به مقصد نهایی مشتری می‌شود.
در نهایت، با گسترش رو به جلوی صنعت خرده فروشی به سمت فروش آنلاین و تغییر در عادات خرید مصرف‌کنندگان، لجستیک به یک عامل حیاتی برای مدیریت کسب و کارها تبدیل شده است. برنامه‌ریزی جامع در زمینه جابه‌جایی فیزیکی کالاها، مدیریت موجودی، تنظیم سیستم‌های اطلاعاتی، و تحلیل داده‌ها به میزان زیادی بر عملکرد لجستیک در این صنعت تاثیر می‌گذارد. به کمک استراتزی‌های لجستیک مناسب، فروشندگان می‌توانند به تامین نیازهای مشتریان با سرعت بیشتری و بهترین کیفیت خدمات بپردازند و در نتیجه، رضایت و وفاداری مشتریان را افزایش دهند.
و در آخر:
در این قسمت توضیحاتی آموزنده در مورد اهمیت لجستیک در صنعت خرده فروشی برای فروشگاه‌های زنجیره‌ای گذاشته شد. در آینده مطالب بیشتری را در اختیار شما قرار خواهیم داد، با آرزوی بهترین‌ها برای شما خواننده محترم.
منابع:
سعید جلیلی، زهرا زنبق، "اهمیت لجستیک در صنعت خرده فروشی برای فروشگاه‌های زنجیره‌ای".
دیدگاه خود را بنویسید